آوریل 2015

پس از این که بیسیک های کافی اسکریپت را فرا گرفتیم، اکنون نوبت آن است که به سراغ ساختارهای کنترلی و دستورات شرطی در این زبان برویم. همانطور که قبل تر نیز گفته بودیم، کافی اسکریپت پیاده سازی جاوااسکریپت با سینتکس روبی است. پس اگر با ساختار کنترلی در روبی آشنا باشید، اینجا کار بسیار ساده می شود.

یکی از مهم ترین بخش های برنامه نویسی، اینست که برنامه شما کنترل شده باشد. در واقع، ورودی ها و خروجی های مناسب را دریافت کنید و در صورتی که مطلوب نبودند، آنها را نادیده بگیرید یا در بهترین حالت، اروری به کاربر نشان دهید. اینجا سه ساختار اصلی if و if…else و if…else if…else را بررسی میکنیم. همچنین ساختار switch را.

سه ساختار if و else

ساختار if

از این ساختار، فقط برای کنترل یک شرط (که خود میتواند ترکیبی از چند شرط باشد) ، استفاده میکنیم. مثلا، ساده ترین شرط ممکن این است که بررسی کنیم آیا متغیر، مساوی مقداری هست یا نه. سپس اگر بود، برای ما یک پیغام نشان دهد.  کد ما به این شکل خواهد بود :

Source code

if a == 3
   alert a + " is equal to 3"

و معادل این کد در جاوا اسکریپت :

Source code

a = 3;
 
if (a === 3) {
  alert(a + " is equal to 3");
}

در این ساختار، شما نمیتوانید تعریف کنید که اگر مقدار a برابر ۵ گردد، چه اتفاقی بیفتد.

ساختار if … else

در این ساختار، اگر شرط مقابل if ، به هر دلیلی (ورودی کاربر، تغییر در متغیر توسط برنامه نویس و …) false شود، عملیات دیگری انجام میدهد. ساختار کلی در کافی‌اسکریپت به این شکل است :

Source code

a = 5
if a == 3
   alert a + " is equal to 3"
else 
   alert a + " is not equal to 3"

و معادل کد فوق در جاوااسکریپت :

Source code

a = 5;
 
if (a === 3) {
  alert(a + " is equal to 3");
} else {
  alert(a + " is not equal to 3");
}

این کد، میگوید اگر شرط if درست نبود، چه کار کن. حالا میخواهیم شرط غلط را رد کند، و شرط جدیدی اجرا کند. کافیست از ساختار بعدی استفاده کنیم.

ساختار if … else if … else

در این ساختار، به هر تعدادی که بخواهیم میتوانیم شرط تعیین کنیم. با این ساختار، شما به هر تعدادی که بخواهید میتوانید شرط تعیین کنید، و در نهایت اگر هیچکدام از شرط ها درست نبود، یک ارور به کاربر نشان دهید. ساختار کلی این حلقه در کافی‌اسکریپت بدین شکل است:

Source code

a = 1
 
if a == 2
  alert a + " is 2"
else if a >= 2
   alert a+" is greater than 2"
else
   alert a + " is lesser than 2"

معادل این کد در جاوااسکریپت :

Source code

a = 1;
 
if (a === 2) {
  alert(a + " is 2");
} else if (a >= 2) {
  alert(a + " is greater than 2");
} else {
  alert(a + " is lesser than 2");
}

این ساختار نیز یکی از ساختار های پر کاربرد است.

ساختار switch

اگر با زبان های C و ++C و … کار کرده باشید نیز با این ساختار آشنایید. این ساختار هم برای مواقعی کاربرد دارد که بیش از یک شرط داریم، و به نوعی جایگزینی برای else if به شمار میرود.

ساختار کلی این دستور در کافی اسکریپت بدین شکل است :

Source code

a = 2
 
switch a 
   when 1 then alert a + " is lesser than 2"
   when 2 then alert a + " is 2"
   when 3 then alert a + " is greater than 2"
   else
     alert "None of them"

معادل کد در جاوااسکریپت :

Source code

a = 2;
 
switch (a) {
  case 1:
    alert(a + " is lesser than 2");
    break;
  case 2:
    alert(a + " is 2");
    break;
  case 3:
    alert(a + " is greater than 2");
    break;
  default:
    alert("None of them");
}

در این مطلب، با ساختارهای کنترلی کافی‌اسکریپت آشنا شدیم. در مطالب بعدی با حلقه های تکرار و سپس سایر مطالب مانند توابع و کلاس ها آشنا خواهیم شد.

در دو مقاله پیش، با مفاهیم پایه ای کافی اسکریپت آشنا شدیم. اکنون نوبت آن است که به مقوله آرایه و هش بپردازیم. آرایه، به مجموعه ای از متغیر ها گفته می شود که درون یک فضای بخصوص قرار گرفته اند. برای تعریف کردن آرایه ها در کافی اسکریپت، به شکل زیر عمل میکنیم :

Source code

array = [1, 2, 3, 4, 5]

و کد فوق در جاوااسکریپت به این شکل در می آید :

Source code

var array;
 
array = [1, 2, 3, 4, 5];

اعضای آرایه، هر کدام یک نمایه ( = Index) مخصوص به خود دارند، شما با استفاده از این نمایه، میتوانید به سادگی عضو مورد نظر خود در آرایه را فراخوانی کنید. نمایه ها از صفر شروع شده، و تا یکی کمتر از طول آرایه، ادامه دارند. در واقع طول آرایه را میتوان با استفاده از متد length به دست آورد :

Source code

alert array.length

خروجی دستور بالا، عدد ۵ است، و نمایه آخرین عضو آرایه array ، ۴ می باشد. فی الواقع با فراخوانی یکی یکی این نمایه ها میتوان به این اصل دست پیدا کرد :

Source code

array = [1, 2, 3, 4, 5]
 
alert array[0]
alert array[1]
alert array[2]
alert array[3]
alert array[4]

این کد در جاوااسکریپت به شکل زیر در می آید :

Source code

var array;
 
array = [1, 2, 3, 4, 5];
 
alert(array[0]);
 
alert(array[1]);
 
alert(array[2]);
 
alert(array[3]);
 
alert(array[4]);

اکنون، میخواهیم عضوی که در آرایه نیست، را به آن اضافه کنیم. برای مثال، عضوی با نمایه ۵ درون آرایه، موجود نیست. پس میتوانیم عضو مورد نظر را به آرایه اضافه کنیم :

Source code

array[5] = 6

تمام موضوعات مربوط به آرایه، در خطوط بالا گنجانده شده اند.

با استفاده از این متد ها، در آموزشهای بعدی، یعنی حلقه های تکرار، میتوانیم برنامه های بسیار جالبی بنویسیم. نکته حائز اهمیت این است که این رفتارها (نمایه ها و …) و متد ها، بین آرایه ها و متغیرهای نوع string مشترک هستند. در واقع میتوان نتیجه گرفت که string یک آرایه از کاراکترهاست.

اکنون به سراغ هش ها میرویم. هش ها، نوع بسیار خاصی از آرایه ها هستند. در هش ها، نمایه ها توسط کاربر تعریف می‌شوند. در واقع میتوان گفت که هش، نوعی دیکشنری است.

برای تعریف یک هش ساده (برای مثال دیکشنری دو کلمه ای انگلیسی به اسپانیایی) به شکل زیر عمل میکنیم :

Source code

en2es = {
      "Hello" : "Hola"
      "How are you?" : "Como esta?"
}

کد فوق در جاوااسکریپت به این شکل در می آید :

Source code

var en2es;
 
en2es = {
  "Hello": "Hola",
  "How are you?": "Como esta?"
};

برای فراخوانی مقادیر موجود در هش هم کافیست تا یکی از نمایه ها را فراخوانی کنیم، سپس مقداری که نمایه اختیار کرده است، نمایش می یابد.

مثلا در کد زیر، عبارت انگلیسی از کاربر دریافت شده، معادل اسپانیایی تحویل داده می شود :

Source code

en2es = {
      "Hello" : "Hola"
      "How are you?" : "Como esta?"
}
 
word = prompt "Enter English word: "
 
alert en2es[word]

که کد فوق در جاوااسکریپت به این شکل در می آید :

Source code

var en2es, word;
 
en2es = {
  "Hello": "Hola",
  "How are you?": "Como esta?"
};
 
word = prompt("Enter English word: ");
 
alert(en2es[word]);

در آموزش بعدی، زمانی که دستورات شرطی را فرا بگیریم، میتوانیم برنامه فوق را کنترل شده تر بنویسیم، برای مثال اگر لغت موجود بود، معادلش برگردانده شود، در غیر اینصورت، اروری برای کاربر نمایش داده شود.

یکی دیگر از خواص هش ها، این است که میتوان به این شکل نیز از آنها استفاده نمود :

Source code

student = {
        name : "Muhammadreza Haghiri"
        number : 1
}

در واقع این نوع تعریف، تعریف متغیرهای جهانی (Global) در جاوااسکریپت است. قطعه کد فوق در جاوااسکریپت نیز چنین است :

Source code

var student;
 
student = {
  name: "Muhammadreza Haghiri",
  number: 1
};

برای فراخوانی متغیر name هم کافیست اینگونه عمل کنیم :

Source code

alert student.name

برای درک بهتر این نوع تعریف متغیرها، بهتر است مقاله بهترین تمرینات برای تازه کاران را بخوانید.

در این مقاله، سعی شد هر در مورد آرایه و هش لازم است، گفته شود. در مقالات بعدی، با ساختارهای کنترلی آشنا خواهیم شد، سپس به سراغ سایر مفاهیم برنامه نویسی در کافی اسکریپت می‌رویم.

در مقاله قبلی، در مورد نصب و راه اندازی کافی اسکریپت بحث کردیم. در این مطلب، قصد داریم تا در مورد متغیر ها صحبت کنیم. متغیر ها و عملگرها، در همه زبان های برنامه نویسی ساخت یافته، از اهمیت ویژه ای برخوردارند. اکنون، انواع متغیر و سپس علمگرهای ریاضی  و منطقی را بررسی میکنیم.

انواع متغیر ها

متغیرها در کافی اسکریپت، همانند روبی و جاوااسکریپت هستند. در این زبان، متغیرها از نوع عدد صحیح، عدد ممیز شناور ، کاراکتر و رشته کاراکتری هستند. همچنین، متغیرهای بولین هم در این زبان استفاده می شوند. در واقع، این انواع متغیرها، در تمامی زبانها مشترک هستند ولی نوع تعریف آنها متفاوت است.

روش تعریف متغیر ها در کافی اسکریپت :

برای آن که ببینیم متغیر ها در کافی اسکریپت چگونه تعریف می شوند، یک فایل با نام variables.coffee ایجاد میکنیم. سپس درون فایل خود این چنین مینویسیم :

Source code

a = 2
b = 2.0
c = "Hello"
d = true

متغیر a که ممیز ندارد، از نوع عدد صحیح ( = Integer) و متغیر b که دارای ممیز است، از نوع ممیز شناور ( = Floating Point) و متغیر c که محتوایش درون کوتیشن مارک قرار گرفته، از نوع رشته ( = String) و متغیر d که مقدار true اختیار کرده است، از نوع بولین ( = Boolean) است. پس همانطور که دیدید، میتوانیم این گونه برای هر کدام از متغیر ها تعریف بیاوریم :

• عدد صحیح : اعدادی که جزء اعشاری ندارند، و از منفی بی نهایت تا مثبت بی نهایت ادامه می یابند.
• ممیز شناور : اعدادی که جزء اعشاری دارند ، و از منفی بی نهایت تا مثبت بی نهایت ادامه می یابند.
• کاراکتر/رشته : مقادیر متنی که درون کوتیشن مارک (” “) قرار می گیرند.
• بولین : متغیرهای منطقی هستند که تنها دو مقدار true ( = درست) و false ( = غلط) را اختیار میکنند.

اکنون، با تعریف متغیرها و نحوه تعریف کردن متغیر ها در برنامه آشنا شدیم، بیایید برنامه را به جاوااسکریپت ترجمه کنیم :

Source code

var a, b, c, d;
 
a = 2;
 
b = 2.0;
 
c = "Hello";
 
d = true;

اکنون، زمان آن رسیده تا از متغیرها درون یک برنامه، استفاده کنیم. بهتر است برنامه ای بنویسیم، که مقدار دو متغیر را از ورودی دریافت کرده، سپس در خروجی نمایش دهد :

Source code

a = prompt "Value 1: "
b = prompt "Value 2: "
 
alert a + b

ترجمه این کد به جاوااسکریپت می شود :

Source code

var a, b;
 
a = prompt("Value 1: ");
 
b = prompt("Value 2: ");
 
alert(a + b);

اما مشکل اینجاست که a و b از ورودی به صورت string دریافت می شوند. حالا بحث تبدیل نوع پیش می آید. کافیست تا کد خود را به این شکل تغییر دهیم :

Source code

a = prompt "Value 1: "
b = prompt "Value 2: "
c = parseInt(a, 10)
d = parseInt(b, 10)
alert c + d

در این کد، با استفاده از تابع parseInt توانستیم تا نوع string را به int تغییر دهیم و عملیات خود را روی آن انجام دهیم. در واقع، تابع parseInt تابعی است که درون خود جاوااسکریپت اجرا می شود، و ما همچنان به یاد داریم که کافی‌اسکریپت، تنها یک پیاده سازی از جاوااسکریپت است. برای درک علمکرد این تابع هم به این صفحه مراجعه کنید. کد بالا در جاوااسکریپت به شکل زیر در می‌آید :

Source code

var a, b, c, d;
 
a = prompt("Value 1: ");
 
b = prompt("Value 2: ");
 
c = parseInt(a, 10);
 
d = parseInt(b, 10);
 
alert(c + d);

پس از متغیرها، بهتر است کمی در مورد علمگرها بدانیم.

عملگرهای ریاضی

برای استفاده از عملگرهای ریاضی، کافیست از نمادهای آنها استفاده کنیم. چهار نماد + ، – ، * و / که به ترتیب نمایانگر چهار عمل اصلی، یعنی جمع و تفریق و ضرب و تقسیم هستند. عملگر % نیز نماد «باقی‌مانده» است. در واقع این پنج عملگر، بین همه زبانهای برنامه نویسی مشترکند. همچنین = عملگر انتساب بوده، و مقداری را به متغیری نسبت میدهد، و با «تساوی» برابر نیست. برای این که ببینیم عملگر ها چگونه هستند، یک برنامه ساده نوشته و اجرا میکنیم :

Source code

a = 2
b = 3
 
alert a + b
alert b - a
alert a * b
alert a / b
alert a % b

و کد فوق در جاوااسکریپت به شکل زیر در می آید :

Source code

var a, b;
 
a = 2;
 
b = 3;
 
alert(a + b);
 
alert(b - a);
 
alert(a * b);
 
alert(a / b);
 
alert(a % b);

در کافی‌اسکریپت، یک عملگر دیگر نیز وجود دارد که از روبی به ارث برده است، و آن عملگر توان است. عملگر توان به شکل ** نشان داده می شود. یعنی در کد زیر :

Source code

a = 2
b = 3
 
alert a ** b

متغیر a به توان متغیر b میرسد. در حالی که این کد در جاوااسکریپت به شکل :

Source code

var a, b;
 
a = 2;
 
b = 3;
 
alert(Math.pow(a, b));

نوشته می شود.

عملگرهای منطقی

عملگرهای منطقی، بیشتر در دستورات شرطی به کار می روند. در واقع وقتی میخواهیم تساوی، بزرگتر یا کوچکتر بودن، درست یا غلط بودن را چک کنیم، از عملگرهای منطقی بهره می جوییم. در قسمت «ساختارهای کنترلی»، به صورت مفصل عملگرهای منطقی توضیح داده خواهند شد.

با سلام خدمت همه خوانندگان وبسایت پایگاه توسعه دهندگان روبی. در این مطلب و مطالب بعدی، در مورد کافی اسکریپت بحث خواهیم کرد. کافی اسکریپت، پیاده سازی جاوااسکریپت در روبی است و تمامی فرمورک های وب روبی، مثل ریلز و سیناترا، از آن پشتیبانی میکنند. در واقع، در کافی‌اسکریپت، شما روبی مینویسید ولی نتیجه رو به صورت جاوااسکریپت دریافت میکنید. در این تاپیک به بحث نصب و راه اندازی کافی اسکریپت می پردازیم.

پیش نیازها

کافی‌اسکریپت جهت نصب شدن، به روبی نیاز دارد. باید روبی را روی کامپیوتر خود نصب کرده باشید.

نصب

جهت نصب کافی اسکریپت، کافی است تا دستور زیر را در CMD (ویندوز) یا Terminal (لینوکس، مکینتاش، خانواده BSD ) وارد کنید :

 gem install coffee

یادتان باشد که در لینوکس، باید از sudo استفاده کنید.

نخستین برنامه شما در کافی‌اسکریپت

برای نوشتن نخستین برنامه خود، ابتدا یک فایل خالی به نام hello.coffee ایجاد کرده، سپس درون آن می نویسیم :

Source code

console.log "Hello, World!"

و سپس این دستور را اجرا میکنیم :

 coffee --compile hello.coffee

اکنون فایل hello.js در همان محل ایجاد شده، و محتوای این چنینی دارد :

Source code

console.log("Hello, World!");

این زبان، سینتکس ساده ای داشته و حتی اگر نمیخواهید از آن در پروژه های ریلز و سیناترا و … خود استفاده کنید، به شما توصیه میکنم تا از این زبان برای تسریع در انجام پروژه های جاوااسکریپت خود، استفاده کنید. در پست های بعدی، در مورد سایر مواردی که در این زبان به آن نیاز داریم بحث خواهیم کرد.