Skip to main content

برنامه نویسی پیشرفته در روبی – بخش سوم

در آموزش پیشین ، در مورد تبدیل نوع کلاس ها و همچنین ارث بری به قدر کافی صحبت شد. در این آموزش، قصد داریم تا در مورد «سر بارگذاری عملگرها» یا Operator Overloading بحث کنیم. وقتی یک کلاس جدید ایجاد میکنیم، به طور مستقیم نمی توانیم روی متغیرهای instance از عملگرها استفاده کنیم. به همین خاطر، مجبوریم که خودمان دوباره اپراتور ها را بازنویسی کنیم.

برای درک بهتر موضوع، وقتی یک عدد مانند ۱ را داخل یک متغیر قرار میدهید، یک شی از کلاس Fixnum ایجاد شده و این شی قابلیت این را دارد که با شی دیگری از کلاس Fixnum جمع بسته شود، از آن کم شود و … . بنابراین، نیاز به این داریم که تعریف کنیم عملگری مانند + وجود دارد که با استفاده از آن، میتوان عدد دیگری اضافه نمود. بیایید یک کلاس به نام TestNumber ایجاد کنیم و عملگر + را برایش تعریف کنیم.

class TestNumber
 def initialize(x)
  @x = x
 end
 def +(y)
  @x + y
 end
end

اگر دو شی از این کلاس ایجاد کنید و بخواهید روی آنها عملیات انجام دهید، حتما به مشکل میخورید. چرا که ما تعریف کردیم که متغیر x با y جمع شود و نه yی که در یک کلاس دیگر تعریف شده است.

برای این که x ما با yی که در یک کلاس دیگر تعریف شده است جمع بسته شود نیاز داریم تا متغیرهای instance آن کلاس را هم فراخوانی کنیم. پس کد ما به این شکل تغییر خواهد کرد :

class TestNumber
 attr_accessor :x
 def initialize(x)
  @x = x
 end
 def +(other)
  y = other.x
  TestNumber.new(@x + y)
 end
end

با استفاده از attr_accessor میتوانیم به متغیرهای instance دیگر کلاس ها دسترسی مستقیم داشته باشیم و مانند یک متد آنها را فراخوانی کنیم.

در این آموزش، مبحث Operator Overloading را پوشش دادیم. در آموزش های بعدی، به سایر مفاهیم و تکنیک های برنامه نویسی شی گرا در روبی خواهیم پرداخت.

برنامه نویسی پیشرفته در روبی – بخش دوم

در آموزش پیشین، در مورد ساخت کلاس و افزودن متد، بحث کردیم. در این آموزش، میخواهیم کمی آموزش را تعمیم دهیم، و درباره ارث بری صحبت کنیم. در آموزش قبلی، یک کلاس کاربر به این شکل تهیه کردیم :

class User
 def initialize(username, password)
  @username = username
  @password = password
 end
 def print_info
  puts "username: #{@username}"
  puts "password: #{@password.length * "*"}"
 end
end

بیایید یک برنامه بزرگ را در نظر بگیریم، مثلا قرار است از کاربرها، عده ای را به عنوان ادمین انتخاب کنیم، و عده ای را به عنوان ویرایشگر. باید چه کنیم؟ اولین راهی که به ذهن برنامه نویس تازه کار میرسد، نوشتن کلاس ادمین و ویرایشگر از صفر است. اما بیاید از ویژگی «ارث بری» یا Inheritance در روبی بهره ببریم.

نوشتن کلاس ویرایشگر و ادمین

همه زبان های شی گرا از ارث بری پشتیبانی میکنند. بیایید برسیم به این که در روبی، چگونه میتوان یک کلاس فرزند نوشت. کلاس والد ما، در این آموزش کلاس User است. کاربر عمومی، با گرفتن مجوزهایی تبدیل به ویرایشگر یا ادمین می شوند. به شکل زیر، کلاس خالی ادیتور را ایجاد میکنیم.

class Editor < User
end

باید مجوز های خاصی را به کلاس ویرایشگر اضافه کنیم. مثلا بگوییم میتواند ویرایش کند یا نه؟ میتواند کاربری را اضافه و حذف کند و … ! بیاییم با متد permissions مجوز ها را مشخص کنیم :

class Editor < User
 def permissions
  puts "Can Edit, Add and Remove Articles"
 end
end

و به همین ترتیب، کلاس ادمین را هم میسازیم :

class Admin < User
 def permissions
  puts "Can Edit, Add, Remove all Articles and Users"
 end
end

بدین شکل، کاربر ادمین هم ساختیم. حال سوال پیش می آید چگونه میتوان کلاس ها را به یکدیگر تبدیل نمود؟ مثلا کاربر عادی را به ادمین، ادیتور و ادمین را به یکدیگر و … ؟ در ادامه با ما باشید.

تبدیل نوع کلاس ها

ما اکنون سه کلاس Admin و Editor و User را داریم. برای این که این کلاس ها را به یکدیگر تبدیل کنیم باید چه کنیم؟ دقت کنید که نحوه تبدیل به این شکل است که کاربر، به ویرایشگر و ادمین؛ ادمین به کاربر و ویرایشگر ؛ و ویرایشگر به کاربر و ادمین تبدیل می شود. در واقع تبدیل نوع کلاس باید به این شکل باشد که کلاس جدیدی از نوع مورد نظر ما ایجاد شده، و اطلاعات آن منتقل شود. نمونه کد زیر، تبدیل کننده کاربر به ویرایشگر و ادمین است :

class User
 def initialize(username, password)
  @username = username
  @password = password
 end
 def print_info
  puts "username: #{@username}"
  puts "password: #{@password.length * "*"}"
 end
 def to_editor
  Editor.new(@username, @password)
 end
 def to_admin
  Admin.new(@username, @password)
 end
end

و به همین ترتیب، می توانید این متدها را برای دو نوع کاربر دیگر هم بنویسید ( که به علت طولانی شدن مطلب، از نوشتن آنها صرف نظر کردیم).

تا اینجا، با دو تا از مهم ترین تکنیک های شی گرایی در روبی آشنا شدیم. در آینده، سایر روش ها و تکنیک های برنامه نویسی شی گرا در روبی را نیز فراخواهیم گرفت.